De Loenense waterval, Niagara van de Veluwe!

Een waterval in Nederland. Het klinkt als een tegenstelling want Nederland is plat. Er zijn geen bergen, hooguit wat heuvels. Een groot deel ligt onder de zeespiegel en zal overstromen als de dijken doorbreken. Toch heeft Nederland een heuse waterval. Met een verval van 15 meter, net zoveel als de beroemde Watervallen van Coo in Belgie, is de Vrijenbergspreng bij Loenen op de Veluwe de hoogste waterval van Nederland.

Sprengen

Voor de economische ontwikkeling van Apeldoorn werd in 1825 het Apeldoorns Kanaal gegraven. Om de toevoer van water in het kanaal veilig te stellen, werden in de bossen van het Schalter kunstmatige beekjes (sprengen) aangelegd. Zo’n spreng ontspringt uit een kunstmatig aangelegde bron waaruit grondwater omhoog borrelt.

De Vrijenbergspreng en de Veldhuizerspreng zijn de grootste sprengen in het gebied. Beide zijn ongeveer 6 kilometer lang en door de vele zijsprengen wordt er geleidelijk een brede beek gevormd.
Omdat het hoogteverschil in de Vrijenbergspreng nogal fors was, werd een waterval met trappen aangelegd. Het totale verval is zo’n 15 meter. Bij zo’n verloop verwacht je natuurlijk volop spektakel, maar de werkelijkheid is iets anders. De Loenense waterval is weliswaar een heuse waterval, maar dan op z’n Nederlands!

Hier liggen goede herinneringen van mij. Wanneer er neefjes en nichtjes bij mijn ouders op bezoek kwamen dan stond steevast een bezoek aan de waterval op het programma. Met de fiets er naar toe. En altijd met de fiets over het verharde deel van de waterval naar de andere kant rijden.
Met de jaarlijkse wandeltocht van de Apeldoornse Wandelfederatie werd er altijdonder aan de waterval een brug gebouwd door mijn vader . De wandelroute liep altijd over deze brug. Dat waren nog eens tijden.

De omgeving is toch wel wat veranderd. Een aantal hoge bomen langs de spreng zijn gekapt. Maar het blijft mooi.

Nog meer informatie over de waterval en Loenen kun je hier vinden

Onderstaand bericht verscheen op 8 juli 2019 in de Stentor.

Dorp wil Loenense Waterval beter in de picture zetten: ‘Nog steeds een prachtige plek’

Vereniging Loenen Zonnedorp heeft verschillende plannen om toeristen in en rond het dorp beter te kunnen bedienen. Zo is het onder meer zaak de faciliteiten rond de Loenense Waterval te verbeteren, zegt Hein Reusken. ,,Met op de parkeerplaats toiletten en een vaste horecavoorziening.’’ Jeroen Pol 08-07-19, 10:00 

De dorpsraad Loenen is opgegaan in Loenen Zonnedorp. Het is een platform waarin verschillende organisaties samenwerken aan plaatselijke projecten. Het gedeelde belang is het belang van het hele dorp. Op het gebied van toerisme is een lijst gemaakt met zaken voor de korte en voor de langere termijn. 

Hein Reusken, die binnen Zonnedorp Loenen de projecten rond toerisme coördineert, beseft dat vernieuwing rond waterval tijd kost. ,,Maar we willen nu al wel een aantal zaken in gang zetten. Eerder dit jaar hebben we met wethouder Nathan Stukker in en rond Loenen een rondje gemaakt. Bij de waterval willen we graag meer mensen trekken. Je mag van alles vinden van de waterval, het is niet meer de toeristische trekker van weleer. Maar het is met 15 meter wèl de hoogste natuurlijke waterval van Nederland en mensen vinden het toch leuk om een kijkje te nemen.’’

Kiosk

Het is wel zaak dat de mensen die de waterval komen bewonderen ook iets wordt geboden, zegt Reusken. ,,We denken aan vaste horeca omdat je dan net iets meer kunt bieden dan de karren die er nu staan. Denk aan de kiosk bij Het Leesten. Met een zitje en toiletten, zodat je bij een iets langer verblijf niet meteen in het bos je behoefte hoeft te doen.’’

De Vrijenbergspreng is in 1869 gegraven. Twintig jaar later kwam reisboekenschrijver dominee Jacobus Craandijk op bezoek. Gezien zijn verslag was hij niet erg onder de indruk. ‘Het is geen Zwitsersche of Noorweegsche bergstroom, die donderend neerstroomt langs magtige klippen en wolken van schuim doet opstuiven in zijn geweldige verbolgenheid. Wij zouden wel dwaas moeten zijn, om iets dergelijks hier op de Veluwe te verwachten en verkeerd zouden wij doen, als wij de herinnering aan zulke overweldigende natuurtooneelen ‘t genoegen lieten bederven, dat het gezigt van dezen Loenenschen waterval ons bereiden kan.’ 

Ansichtkaarten

Het feit dat de waterval op deze wijze werd benoemd in Craandijk’s boek ‘Nieuwe Wandelingen door Nederland’ deed de nieuwsgierigheid wel toenemen. Toeristen uit het hele land kwamen een kijkje nemen. Er zijn weinig plekken op de Veluwe waarvan meer ansichtkaarten werden verkocht en het aantal familiekiekjes dat er werd gemaakt is inmiddels niet meer te tellen.

,,En het is nog steeds een prachtige plek voor foto’s’’, zegt Reusken. ,,Ook het feit dat opa en oma hier ook hebben gekeken kunnen we vandaag de dag gebruiken om de waterval onder de aandacht te brengen. Maar dan heb je wel een hedendaagser ontvangst nodig en zal de parkeerplaats misschien wat groter gemaakt moeten worden.’’

Veiligheid

,,De verkeersveiligheid bij de parkeerplaats is wel een probleem’’, vervolgt Reusken. ,,Er gebeurt vrijwel dagelijks een bijna ongeluk op de Beekbergerweg. Het verkeer komt vanaf de snelweg en dan zit de snelheid er nog wel eens in. Wil je meer mensen ontvangen dan moet het veiliger worden.’’ 

Dat wordt een behoorlijk puzzel. ,,Omdat er verschillende belangen spelen en er ook regels zijn waaraan een provinciale weg als de N786 aan moet voldoen. Het is een zaak voor de langere termijn, maar wel iets waar wij ons voor in willen zetten.’’